خمیرمایه
خمیرمایه
شرکت خمیرمایه و الکل رازی شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در اواخر سال ۱۳۷۷ جواز تاسیس از سازمان صنایع استان خوزستان اخذ نموده و در زمینی به مساحت ۱۴ هکتار در مجاورت کارخانه شکر دعبل خزاعی احداث شده است. این شرکت مشتمل بر دو کارخانه یکی کارخانه الکل و دیگری کارخانه خمیرمایه می باشد. طراحی کارخانه و تامین ماشین آلات مربوطه از شرکت فوگل بوش اتریش بوده از تکنولوژی بسیار جدیدی برخوردار است که در نوع خود در ایران بی نظیر است.
میزان سرمایه گذاری، ظرفیت سالانه و مواد اولیه مصرفی
میزان سرمایه گذاری مستقیم برای کارخانه خمیرمایه حدود ۲۰ میلیون دلار و با احتساب سهم یوتیلیتی و سایر بخش های پشتیبانی حدود ۴۵۰ میلیارد ریال می باشد.
ظرفیت تولید این کارخانه ۱۰٫۰۰۰ تن خمیرمایه خشک فعال فوری (Instant Active Dry Yeast) است که به صورت بسته بندی تحت خلاء در فویل های لمینیت ۲۵۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ گرمی و همچنین کیسه های دو لایه ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۲۵ کیلوگرمی قابل عرضه می باشد.
ماده اولیه اصلی مورد استفاده، ملاس نیشکر و به میزان ۵۰٫۰۰۰ تن در سال برای کارخانه خمیرمایه می باشد که از کشت و صنعت های تابعه شرکت توسعه نیشکر تامین شده و در دو مخزن ذخیره هر یک به ظرفیت ۷۰۰۰ تن نگهداری می شود.
شرح فرآیند تولید
فرآیند تولید شامل تخمیرهای نیمه پیوسته (Fed Batch) می باشد که در انتهای خط یعنی بخش خشک کن به صورت پیوسته انجام می شود.
مراحل تولید به شرح ذیل می باشد
- آماده سازی مواد اولیه: در این بخش مواد اولیه به صورت محلول صاف شده با غلظت معین و شرایط فیزیکی از پیش تعریف شده تهیه می شود.
- تخمیر: در این بخش مخمر ساکارومایسس سرویزیه طی چندین مرحله و در فرمانتورهایی با احجام ۲، ۳۰، ۲۶۰متر مکعب کشت داده شده و برای تغذیه آن از محلول های مغذی تهیه شده در بخش آماده سازی مواد اولیه استفاده می شود.
- جداسازی:در این بخش با استفاده از سه دستگاه سانتریفیوژ پیوسته و مجهز ساخت شرکت وست فالیا آلمان هر یک به ظرفیت خوراک ۶۰ متر مکعب ذر ساعت، سلول های مخمر رشد یافته و بالغ شده از مایع تخمیر جداسازی شده و به صورت کرم خمیرمایه (دو غاب مانند) در مخازن ویژه نگهداری کرم خمیرمایه ذخیره می شود.
- بخش فیلتراسیون: در این بخش با استفاده از فیلترهای دوار تحت خلاء ساخت شرکت آلفا لاوال به ظرفیت تولید ۲/۲تن در ساعت کیک خمیرمایه (جامد) تهیه می شود.
- بخش گرانولاسیون:در این بخش با استفاده از گرانولاتور، کیک خمیرمایه به صورت رشته های باریک با قطر ۵/۰ میلیمتر تهیه شده و مستقیماً به داخل خشک کن ریخته می شود.
- بخش خشک کن:در این بخش رشته های خمیرمایه خشک شده و به صورت گرانول های خمیرمایه با قطر حدود ۵/۰ میلیمتر و طول ۳-۲ میلیمتر و رطوبت ۶-۴% تهیه شده و در سیلوهای محصول ذخیره می شود. این بخش مشتمل بر دو دستگاه خشک کن بستر سیال پیوسته ساخت شرکت APV و مستقل هر یک به ظرفیت حدود ۷۳۰ کیلوگرم مخمر خشک در ساعت می باشد.
بخش بسته بندی
در این بخش محصول تولید به صورت بسته های تحت خلاء در فویل های لمینیت ۲۵۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ گرمی و همچنین کیسه های دو لایه ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۲۵ کیلوگرمی بسته بندی می شود.
نوع بسته بندی محصول
- خمیرمایه ۵۰۰ گرم وکیومی با ماندگاری ۲ ساله
- خمیرمایه ۱۰۰ گرم ساشه با ماندگاری ۱ الی ۱٫۵ ساله
- خمیرمایه ۱۰ کیلوگرم وکیومی با ماندگاری ۶ ماهه
کلیه محصولات این شرکت با دارا بودن بهترین کیفیت در نوع خود دارای گواهینامه استاندارد ملی ایران و ISO 9001-2008, Iso 14001-2004 & OHSAS 18001-2007 میباشد.
بازار محصول
بازار محصولات کارخانه خمیرمایه در دو بخش فروش داخل و صادرات هدف گذاری شده است. بازار هدف در بخش صادرات کشور عراق و تعدادی از کشورهای آفریقایی در نظر گرفته شده است.
- ظرفیت تولید خمیرمایه: ۱۰۰۰۰ تن خمیرمایه خشک فعال فوری
- ماده اولیه اصلی: ملاس نیشکر به میزان ۵۰۰۰۰ تن در سال
اشغال زایی مستقیم کارخانه خمیرمایه: ۱۲۰ نفر (۵۰ نفر خط تولید و ۷۰ نفر معادل پنجاه درصد سهم از سایر بخش)
فواید استفاده از خمیرمایه در مقایسه با جوش شیرین
جوش شیرین یکی از مواد پوک کننده نان است که در دمای بالا، CO۲ تولید میکند و باعث تخلخل خمیر میشود. مسئلهی حائز اهمیت قلیایی بودن جوش شیرین با PH معادل ۱۰ میباشد. در حالی که PH مطلوب خمیر نان برای مخمر بین ۵٫۴ تا ۵٫۵ است و زمانی که ما از جوش شیرین استفاده میکنیم محیط اسیدی به قلیایی تبدیل میشود و میکروارگانیسمها در این محیط نمیتوانند فعالیت کنند. تغذیه دراز مدت با نانهایی حاوی جوش شیرین موجب بروز مواردی از جمله اختلال در جذب آهن، بروز کم خونی، پوکی استخوان، بیماریهای قلب و عروق و سوء هاضمه میشود.
در حالی که خمیرمایه ضمن افزایش ماندگاری نان و ایجاد عطر و طعم بسیار مطلوب، منبع غنی از ویتامینهای گروه B و برخی دیگر از این ویتامینها (مانند بیوتین، کولین، فولیک، اینوسیتول، B1, B2, B3, B5, B6 و کوبالامین) میباشد. این گروه از ویتامینها میتواند در درمان بسیاری از بیماریها (مانند دیابت، الکلیها، افسردگی، ریزش مو، استرس و تصلب شرایین) مفید میباشد. همچنین منبع بسیاری از عناصر معدنی و غیر معدنی مورد نیاز بدن مانند سدیم، کلسیم، پتاسیم، آهن، روی، مس، کبالت، منگنز، گوگرد، فسفات، نیتروژن و ید میباشد.
مقدار و نحوه مصرف ناب مایه
مقدار مصرف خمیرمایه بستگی به عوامل بسیاری از جمله نوع آرد، حجم نان، مقدار نمک و شکر مصرفی، دمای هوا و آب دارد ولی برای هر کیلوگرم آرد مقادیر ذیل توصیه میگردد:
ردیف |
انواع نان |
وزن |
۱ |
نان سنتی مثل بربری |
۲ تا ۵ گرم |
۲ |
نان نیمه حجیم مثل فرانسه |
۵ تا ۱۰ گرم |
۳ |
نان حجیم مثل تست |
۱۲٫۵ تا ۱۷٫۵ گرم |
۴ |
نان شیرین مثل مک دونالد |
۱۷٫۵ تا ۲۲٫۵ گرم |
عمومی ترین روشهای استفاده از خمیرمایه
- مخلوط کردن با آرد و سپس افزودن آب
- حل کردن مخمر در آب ولرم و سپس افزودن آن به خمیر
- پاشیدن روی خمیر و همزدن آن
- حل کردن مخمر و مقداری آرد و آب ولرم و سپس افزودن آن به خمیر