ریشه ضرب المثل تعارف شاه عبدالعظیمی از کجا آمده است؟

چون شهر ری در چند کیلومتری و نزدیک تهران قرار دارد بنابراین در قدیم معمول بوده است که بیشتر زایران تهرانی شب را در شهر ری توقف نمی‌کردند و به تهران باز می‌گشتند.

داستان ضرب المثل تعارف شاه عبدالعظیمی

در زمان قاجار با راه افتادن ماشین دودی به یکباره تعداد زیادی از مسافران تهرانی عازم شهرری و زیارت حرم حضرت عبدالعظیم(ع) شدند. علاوه برآن وجود چشمه‌علی، کوه تفریحی زیارتی بی‌بی شهربانو و محوطه گردشگری بسیار مفرح امامزاده ابوالقاسم(ع) نیز بر تعداد مسافران شهرری می‌افزود. مسافران و گردشگران ری بلیت رفت و برگشت ماشین دودی را با هم می‌خریدند و می‌دانستند هر جا که باشند رأس ساعت مشخصی باید به ماشین دودی برسند تا به خانه‌هایشان در تهران برگردند.

ماشین دودی فقط یکبار صبح به شهرری می‌آمد و یک بار بعدازظهر بر می‌گشت. هر مسافری از ماشین دودی جا می‌ماند باید یک شبانه‌روز در شهرری اتراق می‌کرد یا با گاری‌های اسبی به تهران بر می‌گشت که در مقایسه با ماشین دودی استفاده از گاری‌های اسبی بسیار سخت و زمانبر بود. به همین دلیل همه مسافران رأس یک ساعت خود را به ماشین دودی می‌رساندند. اهالی شهرری به مسافران تعارف می‌کردند که بیشتر در شهرری بمانند و حتی شب را در منزل آنها استراحت کنند.

اما مسافران تعارف اهالی ری را جدی نمی‌گرفتند و معتقد بودند: «چون اهالی ری می‌دانند ما باید رأس ساعت مشخص شهرری را ترک کنیم به ما تعارف و اصرار بر ماندن می‌کنند.» از آن زمان ضرب‌المثل تعارف شاه عبدالعظیمی بین گردشگران شهرری رسم شد.

هرچند اهالی قدیمی شهرری با این مثل هیچ موافقتی ندارند. نمونه مهمان‌نوازی‌های اهالی شهرری هم شخصیت‌های بنامی مثل «حسین اربابی» و پهلوان «شاه کرم» هستند. به نحوی که آوازه مهمان‌نوازی و سفره باز پهلوان شاه کرم در دوران پهلوی تا تهران رسیده بود. این پهلوان همیشه سفره‌اش برای در راه‌ماندگان، باز و به همین دلیل به شاه کرم معروف شده بود.

معنی ضرب المثل تعارف شاه عبدالعظیمی

این ضرب المثل از جمله ضرب المثل‌های پرکاربردی است که معمولا در زمان تعارف کردن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این حالت فردی بخاطر چیزی به فرد دیگری تعارف می‌کند در حالی که می‌داند تعارف او بی فایده بوده و مورد قبول فرد دیگر نخواهد بود.

در این حالت او با زرنگی خود قصد دارد تا خود را شیرین کرده و تعارف الکی کرده باشد. این نوع تعارف به‌هیچ‌ وجه از ته قلب نبوده و در حقیقت تظاهر به بخشندگی و… می‌باشند.

مفهوم این ضرب المثل به این شکل است زمانی که فردی تعارفات الکی به کسی می‌کند در حالی که اطلاع دارد او تعارف را قبول نخواهد کرد؛ در این حالت تعارف از ته دل فرد گفته نشده و در واقع دروغ است.

فرض کنید به عنوان مهمان به خانه فامیل خود رفته‌اید و شب قصد برگشت دارید. صاحب خانه با اینکه می‌داند شما به هیچ وجه تعارف او را قبول نمی‌کنید، برای شیرین کردن خود تعارف الکی می‌کند و به شما می‌گوید که خسته هستید پس شب را نزد ما بمانید. این تعارف از سر عادت بر زبان او بوده و از سر همین عادت گفته شده است.