به گزارش عصر کشاورزی، وحید زندی‌فخر، کارشناس بخش کشاورزی در یادداشتی اختصاصی برای عصر کشاورزی نوشت، ظرفیت آرزومندی، آنگونه که «آرجون آپادورای» انسان‌شناس مطرح می‌کند، تنها به معنای داشتن آرزوهای ساده نیست؛ این مفهوم عمیقاً به توانایی فرهنگی و اجتماعی افراد برای تصور کردن آینده‌ای متفاوت و بهتر از وضعیت کنونی، برنامه‌ریزی واقع‌بینانه برای دستیابی به آن و باور به امکان‌پذیر بودن تغییر اشاره دارد. این ظرفیت، موتور محرکه توسعه فردی و جمعی است.
این ظرفیت آرزومندی برای کشاورز ایرانی که ریشه در خاکی پرتکاپو و تاریخی پرچالش دارد، گاه در زیر بار سنگین چالش‌های متعدد از خشکسالی و تغییرات اقلیمی تا نوسانات بازار و محدودیت منابع کمرنگ یا محبوس می‌شود. تصویر آینده‌ای شکوفا، پایدار و سودآور گاهی در مه ابهام و ناامنی محو می‌شود. در این میان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) نه به عنوان نهادی صرفاً فنی، بلکه به مثابه معمار اصلی تقویت و تحقق این ظرفیت حیاتی آرزومندی نقشی حیاتی دارد.
این سازمان، به عنوان بازوی علمی و تحقیقاتی بخش کشاورزی، وظیفه‌ای فراتر از تولید فناوری‌های جدید برعهده دارد که همانا نقش امیدآفرینی و آینده‌سازی است.
تحقیقات پیشرفته سازمان تات در زمینه ارقام مقاوم به خشکی و شوری، شیوه‌های نوین آبیاری، مدیریت پایدار خاک و آفات یا کشاورزی هوشمند اقلیمی تنها یافته‌های علمی نیستند؛ آنها سنگ‌بنای تصویرپردازی یک آینده ممکن و بهتر برای کشاورز محسوب می‌شود.
زمانی که یک کشاورز شاهد موفقیت یک رقم جدید گندم در مزرعه الگویی سازمان در شرایط مشابه زمین خود است، یا از فناوری کم‌آبیاری که توسط محققان بومی‌سازی شده آگاه می‌شود، صرفاً یک تکنیک جدید یاد نمی‌گیرد. بلکه چشم‌اندازی تازه از امکان غلبه بر محدودیت‌ها و دستیابی به عملکرد بالاتر و معیشتی پایدارتر در ذهن او نقش می‌بندد. این همان جرقه‌ای است که ظرفیت آرزومندی را روشن می‌کند و نشان می‌دهد که وضعیت کنونی تقدیر محتوم نیست و فردا می‌تواند متفاوت باشد. درست در همین جا است که سازمان تات باید نقش فرهنگی خود را بازی کند.
این سازمان به ترویج دانش و مهارت بسنده نمی‌کند و توانمندسازی واقعی را در دستور کار دارد. برنامه‌های آموزشی و ترویجی هدفمند و متناسب با شرایط هر منطقه که از دل پژوهش‌های کاربردی همین سازمان برآمده‌اند، فقط راهنمای عملیاتی کشاورزان نیستند؛ این برنامه‌ها ابزارهای شناختی و عملی لازم را در اختیار آنان قرار می‌دهند تا بتوانند آرزوهای خود برای کشاورزی پربازده‌تر، سالم‌تر و سازگارتر با محیط زیست را به برنامه‌ای عملیاتی تبدیل کنند.
آموزش روش‌های نوین مدیریت مزرعه، اقتصاد کشاورزی، بازاریابی یا تشکیل تعاونی‌ها، کشاورز را از حالت انفعال خارج کرده و به او عاملیت می‌بخشد. این باور که «من می‌توانم با دانش و مهارت درست، سرنوشت مزرعه و زندگی خود را تغییر دهم»، جوهره اصلی ظرفیت آرزومندی است و سازمان با شبکه گسترده مروجان و محققان خود این باور را در خاک ذهن کشاورزان ایرانی باید کشت کند.
نقش دیگر این سازمان، ایجاد پل و گسترش افق‌ها است. آپادورای بر دسترسی به منابع آرزومندی مانند اطلاعات، شبکه‌ها و الگوها تاکید دارد. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با ایجاد شبکه‌های یادگیری کشاورز به کشاورز، برگزاری روزهای مزرعه، ارتباط مستمر با مراکز علمی بین‌المللی و انتشار گسترده یافته‌های خود، کشاورزان را از انزوا خارج کرده و آنها را با کشاورزان پیشرو و نمونه، با محققان و با بازارهای جدید آشنا می‌کند.
این تعاملات، منابع غنی برای الهام، تجسم آینده‌های بدیل و تقویت اعتماد به نفس کشاورز فراهم می‌کند. دیدن موفقیت یک کشاورز هم‌استان که با استفاده از فناوری ارائه شده به سوددهی چشمگیر رسیده، یا آشنایی با یک روش نوین کشت در جهان که توسط محققان برای شرایط ایران بومی‌سازی شده، دامنه آرزوهای کشاورز را گسترش می‌دهد و به او جسارت می‌بخشد تا فراتر از مرزهای کنونی بیندیشد.
بدون تردید، چالش‌های پیش روی کشاورزی ایران انکارناپذیر است. با این حال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با محور قرار دادن مفهوم عمیق ظرفیت آرزومندی می‌تواند نقشی تحول‌آفرین و فراتر از توسعه فناوری ایفا کند. این سازمان، با تبدیل یافته‌های تحقیقاتی به امید، دانش را به توانمندسازی و انزوا را به شبکه‌های پویای یادگیری تبدیل و می‌تواند به کشاورزان ایرانی کمک کند تا نه تنها بر چالش‌های امروز فائق آیند، بلکه آینده‌ای را برای خود و سرزمینشان تجسم کنند، باور آورند و با دستان پرتوان دانش و امید، آن را محقق سازند.
تقویت این ظرفیت، سرمایه‌گذاری در پربارترین محصولی است که یک ملت می‌تواند برداشت کند؛ امید و توانایی ساختن فردایی بهتر.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰