به گزارش عصر کشاورزی، تشکیل گروه بریکس موازنه در بازار جهانی تجارت را در مقابل گروه ۷ برقرار کرد. کشورهای عضو بریکس به عنوان بازیگران اقتصادی قدرتمندی ظهور کرده‌اند که به طور قابل توجهی بر بازارهای کشاورزی جهانی تأثیر می‌گذارند. رشد اقتصادی آنها منجر به افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی، ایجاد تغییر در الگوهای تجارت جهانی و پویایی قدرت اقتصادی شده است.
حسین شیرزاد، تحلیلگر مسائل کشاورزی در بستر توسعه در یادداشتی اختصاصی برای عصر کشاورزی نوشت، در کنار قدرت گرفتن و افزایش نفوذ کشورهای عضو بریکس، چالش‌هایی برای قدرت‌های سنتی کشاورزی ایجاد شده است. فشار رقابتی از سوی کشورهای بریکس منجر به نوسانات بازار و قیمت‌ها شده و حاشیه سود صادرکنندگان کشاورزی مستقر را تحت تأثیر قرار داده است. به عنوان مثال، هجوم سویای برزیلی به بازارهای جهانی، تولیدکنندگان سویای ایالات متحده آمریکا را تحت فشار قرار داده و منجر به کاهش قیمت‌ها و درآمد کمتر برای کشاورزان آمریکایی شده است. علاوه بر این، گسترش سریع بخش‌های کشاورزی کشورهای بریکس، نگرانی‌هایی را در مورد پایداری محیط زیست ایجاد کرده است. اقداماتی مانند جنگل‌زدایی در برزیل برای گسترش کشاورزی، خطرات زیست‌محیطی قابل توجهی را ایجاد می‌کند و بر اکوسیستم‌های جهانی و ثبات آب و هوا تأثیر می‌گذارد.
پویایی قدرت اقتصادی در حال تغییر ناشی از رشد کشورهای بریکس در مدیریت و سیاست‌گذاری کشاورزی جهانی مشهود است. با افزایش نفوذ اقتصادی کشورهای بریکس آنها به طور فزاینده‌ای بر توافق‌نامه‌های تجاری بین‌المللی و مقررات کشاورزی تأثیر می‌گذارند. قدرت چانه‌زنی جمعی آنها در سازمان‌هایی مانند سازمان تجارت جهانی به آنها اجازه می‌دهد تا از سیاست‌هایی که به نفع منافع اقتصادی آنها است، حمایت کنند و تسلط سنتی کشورهای توسعه‌یافته را به چالش بکشند. این تغییر در پویایی قدرت، مستلزم تنظیم مجدد سیاست‌های تجاری و استراتژی‌های مذاکره توسط قدرت‌های سنتی کشاورزی برای رسیدگی به چشم‌انداز در حال تحول جهانی است.
با وجود این چالش‌ها، ظهور کشورهای بریکس فرصت‌هایی را برای همکاری و منافع متقابل فراهم می‌کند. قدرت‌های سنتی کشاورزی می‌توانند با کشورهای بریکس برای توسعه سرمایه‌گذاری‌های مشترک و انتقال فناوری که بهره‌وری و پایداری کشاورزی را افزایش می‌دهد، تعامل کنند. به عنوان مثال، مشارکت بین کشورهای بریکس و کشورهای کشاورزی تثبیت‌شده می‌تواند منجر به نوآوری در مدیریت محصولات کشاورزی، آبیاری و کنترل آفات شود. چنین همکاری‌هایی می‌تواند به متعادل کردن فشارهای رقابتی و ترویج اهداف مشترک در توسعه کشاورزی و حفاظت از محیط زیست کمک کند. علاوه بر تأثیرات تجاری و سیاسی، کشورهای بریکس در حال تغییر الگوهای سرمایه‌گذاری کشاورزی جهانی هستند. سرمایه‌گذاری‌های آنها در زیرساخت‌ها و فناوری‌های کشاورزی، بخش‌های کشاورزی را در مناطق مختلف به ویژه در کشورهای در حال توسعه، متحول می‌کند. به عنوان مثال، سرمایه‌گذاری‌های چین در کشاورزی آفریقا، سیستم‌های آبیاری و شیوه‌های کشاورزی را بهبود می‌بخشد و به افزایش بهره‌وری کشاورزی و رشد اقتصادی در منطقه کمک می‌کند. این سرمایه‌گذاری‌ها، تاب‌آوری کشاورزی جهانی را افزایش داده و اقتصادهای نوظهور را در اقتصاد کشاورزی جهانی ادغام می‌کند.
تأثیرات اقتصادی کشورهای عضو بریکس بر کشاورزی جهانی پیچیده و چندوجهی است. ظهور این اقتصادهای نوظهور، بازارهای جهانی، الگوهای تجاری و پویایی قدرت را تغییر شکل می‌دهد و فرصت‌ها و چالش‌هایی را به همراه دارد. در حالی که سرمایه‌گذاری‌ها و رشد اقتصادی کشورهای بریکس به تنوع بازار و پیشرفت‌های فناوری کمک می‌کند، فشارهای رقابتی و نگرانی‌های زیست‌محیطی را نیز ایجاد می‌کند. پرداختن به این پویایی‌ها مستلزم واکنش‌های استراتژیک از سوی کشورهای عضو بریکس و قدرت‌های کشاورزی سنتی برای تقویت یک سیستم کشاورزی جهانی متعادل و پایدار است.
تجارت جهانی شده غذا تحت تأثیر ژئوپلیتیک
تجارت محرک اصلی توسعه اقتصادی کشورهای عضو بریکس پلاس بوده است. سهم تجارت جهانی کالاهای مبادله شده بین اعضای فعلی این گروه از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۲ میلادی بیش از دو برابر شده و به ۴۰ درصد رسیده است. این روند با نگاهی به وابستگی فزاینده اقتصادهای خاص بریکس پلاس به تجارت با سایر اعضای بریکس پلاس، واضح‌تر می‌شود.
نقش رو به رشد چین به عنوان تأمین‌کننده کالاهای صنعتی و مصرفی و همچنین واردکننده کالاها، نیروی کلیدی برای ادغام بوده است. به نظر می‌رسد دوران آرامش ژئوپلیتیکی در امنیت غذایی کاملاً جای خود را به ورطه‌ای طوفان‌زا داده است و بر اقتصاد جهانی و روابط اقتصادی بین‌المللی از جمله بر تجارت کشاورزی، تأثیر گذاشته است. اعضای بریکس، گروه ۷ و اتحادیه اروپا نیز از این امر مصون نیستند و هرگونه تأثیر بر روابط تجاری بین و درون این کشورها، خطر قابل توجهی (اضافی) برای امنیت غذایی در کشورهای جنوب جهان ایجاد می‌کند، جایی که صدها میلیون نفر از گرسنگی و سوءتغذیه رنج می‌برند. این وضعیت به ویژه در کشورهایی که تحت تأثیر درگیری‌های مسلحانه و رویدادهای شدید آب و هوایی مکرر هستند، وخیم‌تر است. تهدیدهای ترامپ، ژست‌های ژئوپلیتیکی، درگیری‌های گرم و سرد و جنگ‌ها، جهان را به بلوک‌ها تقسیم کرده و تجارت جهانی را به طور مصنوعی تکه‌تکه می‌کنند.
حمایت‌گرایی لجام‌گسیخته، تشدید رژیم‌های تحریم و مدیریت دولتی، ناشی از رقابت بین قدرت‌های بزرگ، تأکید بیش از حد بر ارزش‌های سیاسی مشترک و به طور فزاینده‌ای، مداخلات بازار که ظاهراً با انگیزه امنیت ملی انجام می‌شوند، سیستم تجارت بین‌المللی را تهدید می‌کنند. این امر با جنگ تعرفه‌ها و بحران جاری در سازمان تجارت جهانی (WTO) که ناشی از محاصره هیئت تجدیدنظر (نهاد حل اختلاف) سازمان تجارت جهانی توسط ایالات متحده است، تشدید می‌شود.
طبق گزارش هشدار تجارت جهانی (۲۰۲۳)، تعداد مداخلات مستقیم دولت در فعالیت‌های تجارت خارجی، مانند محدودیت‌های واردات یا صادرات در سال‌های اخیر به حدود ۲۰ هزار مورد افزایش یافته است. در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، تعداد مداخلات جدید حمایت‌گرایانه در تجارت خارجی به اوج خود یعنی چند هزار مورد رسید. کالاهای کلیدی کشاورزی نیز تحت تأثیر قرار گرفتند. تعداد فزاینده تحریم‌هایی که دسترسی به بازار را برای واردکنندگان یا کالاهای خارجی محدود می‌کنند، منجر به افزایش تورم و نگرانی می‌شود.
پایگاه داده تحریم‌های جهانی (GSDB) از ابتدای دهه ۲۰۲۰ حدود ۴۰۰ رژیم تحریم فعال را ثبت کرده است. این تقریباً سه برابر دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ و حدود دو برابر دهه ۲۰۱۰ است. از اوایل / اواسط دهه ۱۹۹۰، تقریباً ۴۰ درصد از تحریم‌ها توسط ایالات متحده، ۲۰ درصد توسط اتحادیه اروپا و ۱۰ درصد توسط سازمان ملل متحد اجرا شده است. این امر به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر کشاورزی در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد.
طبق یک مطالعه حدود ۸۰ درصد از بخش‌های مشاهده شده به دلیل تحریم‌ها اثرات منفی بر تجارت داشته‌اند و کشاورزی یکی از بخش‌هایی است که بیشترین تأثیر را پذیرفته است. این تحریم‌ها نه با انگیزه سیاست تجاری، بلکه با انگیزه ژئوپلیتیک اعمال می‌شوند. به عنوان مثال، هدف آنها دستیابی به تغییرات سیاسی، بی‌ثبات کردن رژیم‌ها، ترویج دموکراسی یا جلوگیری یا حل مناقشات یا جنگ‌های سرزمینی است. این امر گاهی اوقات با نیاز به کاهش اثرات خارجی فعالیت‌های تجاری مرتبط با روابط قدرت و امنیت ملی توجیه می‌شود، زیرا شرکت‌های تجاری (به اندازه کافی) این موارد را درونی نمی‌کنند. در این بستر کنشگری، کشورهای عضو بریکس در حال ایجاد تغییرات قابل توجهی در کشاورزی جهانی هستند که پیامدهای گسترده‌ای برای تجارت، فناوری، پایداری و سیاست‌گذاری دارد.
استراتژی‌ها و رویه‌های گروه بریکس منعکس‌کننده تعامل پویا بین منافع ملی و واقعیت‌های جهانی است و نیاز به تعامل و همکاری بین‌المللی مداوم را برجسته می‌کند. با ادامه تکامل و اعمال نفوذ کشورهای بریکس، تقویت یک رویکرد متعادل و فراگیر در توسعه کشاورزی برای تضمین امنیت غذایی جهانی، سلامت محیط زیست و ثبات اجتماعی-اقتصادی ضروری خواهد بود.
تأسیس بورس غلات بریکس
بیانیه کازان ۲۰۲۴ بریکس، ابتکاری را برای ایجاد بورس غلات بریکس به عنوان بخشی از تلاش آنها برای «توسعه یک سیستم تجارت کشاورزی منصفانه» تأیید کرد. این ایده، ابتکاری روسی است که اولین بار توسط ادوارد زرنین، رئیس هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان غلات روسیه به رئیس جمهور روسیه پیشنهاد شد. بیانیه کازان، این بورس را به عنوان بستری برای تجارت کالاهای غلات در بریکس توصیف کرد که پتانسیل گسترش آن به سایر بخش‌های کشاورزی در آینده را دارد.
بورس‌های کالایی جهانی مدت‌ها است که وجود دارند. ایالات متحده و اروپا میزبان برخی از بورس‌های کالایی پیشرو در سطح بین‌المللی و یکپارچه در جهان مانند گروه CME و بورس بین قاره‌ای (ICE) در ایالات متحده و یورونکست در اروپا هستند. این بورس‌ها انواع مشتقات را برای کمک به فعالان بازار در مدیریت ریسک ارائه می‌دهند. برزیل، یکی از اعضای بنیانگذار BRICS بورس جهانی خود (B۳) را دارد. سال ۲۰۱۰، B۳ یک همکاری استراتژیک ترجیحی با گروه CME برای توسعه یک پلتفرم معاملاتی چند طبقه دارایی و بررسی مشارکت با سایر بورس‌های بین‌المللی برقرار کرد.
بورس غلات پیشنهادی بریکس می‌تواند خلأ موجود در بازار بورس کالاهای غلات در کشورهای جنوب جهان را پر کند. بیش از ۴۰ بورس کالا در سراسر جهان در هر قاره (به استثنای قطب جنوب) وجود دارد. این بورس‌های موجود در تجارت غلات یا سایر کالاهای غذایی تخصص دارند که بسیاری از آنها در آفریقا و آسیا هستند. اکثر بورس‌های کالای موجود داخلی هستند و با ارزهای محلی قیمت‌گذاری می‌شوند. با این حال، برخی مانند بورس آفریقا در چندین کشور فعالیت می‌کنند و قراردادهای آنها با ارزی که دفتر مرکزی بورس در آن قرار دارد (در این مورد، با نای را نیجریه) قیمت‌گذاری می‌شود. در حالی که هر ۵ عضو اصلی بریکس – برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی – بورس‌های داخلی کالاهای غلات خود را دارند، فقط برزیل یک بورس غلات واقعاً یکپارچه جهانی دارد. اما بلوک گسترش‌یافته بریکس نفوذ قابل توجهی در بازارهای کشاورزی جهانی دارد و تقریباً ۴۴ درصد از تولید و مصرف غلات جهان و نزدیک به ۲۵ درصد از صادرات غلات جهان را به خود اختصاص داده است.
کشورهای قدرتمندی مانند برزیل و روسیه در تولید غلات جهانی پیشرو هستند، در حالی که غول‌هایی مانند چین در میان واردکنندگان برتر مواد غذایی قرار دارند. بریکس گسترش‌یافته با چنین بازار قابل توجهی در میان خود، بازاری به اندازه کافی بزرگ برای حفظ پلتفرم پیشنهادی دارد. در عمل، بورس غلات پیشنهادی بریکس جدیدترین تلاش این گروه برای تضعیف سلطه تجارت جهانی و سیستم مالی مبتنی بر دلار است که همه این مسائل تحت لوای ارتقای امنیت غذایی انجام می‌شود. بیانیه کازان، بورس غلات بریکس را تأیید می‌کند. چنانکه موضع قاطع این گروه در برابر «اقدامات اقتصادی محدودکننده بی‌مورد» سرزنشی علیه زورگویی اقتصادی غرب مانند تحریم‌های جمعی علیه روسیه است. اعلامیه کازان مشخص نکرد که بورس غلات بریکس از چه ارزهایی برای قیمت‌گذاری و تسویه معاملات آتی کالاها استفاده خواهد کرد، با وجود اینکه این بورس املاک و مستغلات گسترده‌ای را برای بحث در مورد ترتیبات مختلف بریکس برای ترویج یک سیستم مالی جایگزین، مانند بانک توسعه جدید، ابتکار پرداخت‌های فرامرزی بریکس، گروه ویژه پرداخت بریکس، بریکس کلیر و… اختصاص داده است. با این وجود، بورس غلات بریکس، پس از تحقق، می‌تواند به عنوان ابزاری دیگر برای پیشبرد ترجیح اعلام شده این بلوک برای ترویج استفاده از ارزهای محلی در جریان فرامرزی کالاها و خدمات عمل کند.
رئیس جمهور روسیه ادعا کرد که بورس غلات پیشنهادی بریکس، پس از اجرا، بازارهای ملی را از «دخالت‌های منفی خارجی» محافظت می‌کند. با این حال، خود روسیه به تعیین مؤثر کف قیمت برای صادرات گندم شده است. حتی اگر هیچ دخالت خارجی وجود نداشته باشد، دستکاری داخلی توسط صادرکنندگان اصلی این گروه و عدم شفافیت بالقوه ممکن است اعتبار و کارایی بورس پیشنهادی را تضعیف کند.
بریکس گسترش‌یافته شامل خریداران برتر غلات روسیه مانند مصر است. هرگونه دخالت در قیمت می‌تواند باعث ایجاد اختلاف نظر در داخل گروه شود. حتی اگر این گروه بتواند از طریق سیاست‌های داخلی خود عمل کند، چهره‌های کلیدی در بورس غلات پیشنهادی تاکید کرد که سال‌ها کار لازم است تا این گروه بتواند آن را راه‌اندازی کند. اگرچه این پیشنهاد از اولین مانع عبور کرده است، اما اختلافات درون گروه هنوز می‌تواند پروژه را از مسیر خود خارج کند.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰