وقتی شالیزارها تاب عطش نیاوردند

✍🏻محسن ممبنی

آفتاب سوزان خوزستان، گویی عطشش را از زمین می‌گیرد. روزگاری، شالیزارهای این خطه، با امیدی سبز در دشت‌ها می‌درخشیدند و عطر برنج، نوید زندگی بود. اما خشکسالی، داسی تیز بر این امید کشید. زمزمه‌های آب، جای خود را به سکوتی تلخ داده و حالا، کشت برنج در این سرزمین ممنوع شده است. قصه‌ای از تاب‌آوری و تلاش برای بقا در میانه‌ی این بحران، آغاز می‌شود.

قهرمانانِ زمین
کشاورزان خوزستانی، سال‌هاست که با دستان پینه‌بسته، عرق جبین خود را در راه آبادانی این خاک نثار کرده‌اند. اما امسال، تقدیر، آزمونی سخت برایشان رقم زده است. ممنوعیت کشت برنج، ضربه‌ای سنگین بر پیکره‌ی اقتصاد و زندگی آن‌هاست و آینده‌ای نامعلوم را پیش رویشان قرار داده. مسئولان هشدار داده‌اند که ادامه کشت‌های پرمصرف می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد و از کشاورزان خواسته‌اند برای عبور از این بحران همکاری کنند.

روایتِ آب
آمارهای رسمی حکایت از بحرانی عمیق دارند. کاهش ۳۸ درصدی بارندگی و ۳۷ درصدی ورودی آب رودخانه‌ها نسبت به سال گذشته، زنگ خطری جدی را به صدا درآورده است. سدها، رمقی برایشان نمانده و ذخایر آبی، رو به اتمام است. در این میان، ممنوعیت کشت برنج در حوضه‌های کرخه، دز، کارون، مارون، جراحی و زهره، تصمیمی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد؛ هرچند تلخ و گزنده. این تصمیم پس از جلسات کارشناسی متعدد در ستاد مدیریت بحران استان اتخاذ شد تا آب شرب پایدار تامین شود.

بارقه‌های امید
در دل این بحران، تلاش‌هایی برای کاهش آلام کشاورزان و یافتن راهکارهای جایگزین در حال انجام است. سازمان‌های جهاد کشاورزی و آب و برق خوزستان، با درک شرایط دشوار، مشوق‌ها و تسهیلاتی را برای کشت محصولات کم‌آب‌بر مانند کنجد، ماش، لوبیا، سبزی، صیفی‌جات، ذرت و سورگم ارائه می‌دهند. هرچند این تغییر رویه، آسان نیست و نیازمند آموزش و حمایت مستمر است، اما می‌تواند گامی مثبت در جهت سازگاری با شرایط جدید باشد.

محیط زیست در خطر
این خشکسالی تأثیرات زیادی روی محیط زیست خواهد گذاشت. حفاظت از محیط زیست، و حمایت از نخیلات، باغات و دام‌ها نیز از اهداف این ممنوعیت اعلام شده است، چرا که این بخش‌ها نیز به شدت از کمبود آب آسیب دیده‌اند و نیازمند توجه فوری هستند.

خوزستان، سرزمین نخل و آفتاب، روزهای سختی را می‌گذراند. اما تاریخ این سرزمین، گواه آن است که مردمش، همواره در برابر ناملایمات ایستاده‌اند. با همدلی، همیاری، امید به آینده و پذیرش تغییرات، می‌توان از این دوره دشوار عبور کرد. این ممنوعیت، یادآوری تلخی است از ارزش قطره قطره‌ی آب و ضرورت سازگاری با شرایط اقلیمی جدید. باید امیدوار بود که با مدیریت صحیح، حمایت از کشاورزان و تلاش برای یافتن راهکارهای پایدار، خوزستان بتواند این چالش بزرگ را پشت سر بگذارد و دوباره شاهد رونق و آبادانی در این خطه باشد.