ایسنا/لرستان نبود سیستم تصفیه فاضلاب و رهاسازی پساب کارخانه الکل‎سازی نصر خرم‌آباد در رودخانه این شهر مشکلات زیست محیطی بسیاری برای منطقه به‌وجود آورده که این موضوع نباید در شرایط کرونایی نادیده گرفته شود.

فعالیت چند شرکت الکل‌سازی در لرستان موجب شده که استان سهم خوبی از تولید ملی در این بخش را به خود اختصاص دهد که در شرایط فعلی کشور بسیار ارزشمند و مهم است ولی در این بین نباید مسائل بهداشتی و زیست‌محیطی فدای تولید آن هم به هر قیمتی شود.

یکی از این شرکت‌ها، الکل‌سازی نصر لرستان بوده که نیازمند سیستم تصفیه فاضلاب بوده و علیرغم پیگیری‌های زیاد محیط زیست لرستان این سیستم نصب و راه‌اندازی نشده است.

کاهش کیفیت خاک و نابودی محصولات با دفع مستقیم پساب الکل‌سازی

دکتر نوشین بیرجندی، استادیار گروه محیط زیست دانشگاه لرستان، در این باره می‌گوید: امروزه الکل یک ماده شیمیایی پرکاربرد در زندگی انسان محسوب می‌شود که در موارد زیادی از جمله پزشکی، مواد آرایشی، صنایع غذایی، صنایع نظامی و غیره کاربرد دارد.

وی ادامه داد: کارخانجات الکل‌سازی معمولا از ترکیبات اولیه قنددار مانند خرما، ملاس نیشکر و چغندر قند جهت تولید الکل به روش تخمیر استفاده می‌کنند و محصول اصلی آنها شامل اتانول، متانول و روغن الکل است.

این دکترای محیط زیست با اشاره به آلودگی ناشی از فاضلاب الکل‌سازی گفت: این فاضلاب به علت BOD و COD بسیار بالا و داشتن مواد سمی مانند ترکیبات فنلی و همچنین دارا بودن pH پایین به عنوان یکی از آلاینده‌های محیط زیستی شناخته می‌شوند؛ در حالت متعارف به ازای هر لیتر الکل تولیدی،۱۰ تا ۱۵ لیتر فاضلاب تولید می‌شود.

وی اضافه کرد: دفع مستقیم فاضلاب الکل‌سازی در خاک باعث کاهش کیفیت خاک و نابودی محصولات کشاورزی و تخلیه آن‌ها در رودخانه تهدیدی جدی برای حیات آبزیان شده است.

این استاد دانشگاه از دیگر آلودگی‌های این صنعت را وجود بخارات اتانول و فرمالدئید منتشر شده در محیط کارخانه دانست که می‌تواند سلامت کارکنان را به خطر اندازد.

بیرجندی گفت: فاضلاب ناشی از شست‌وشوی تجهیزات نیز می‌تواند تا حدودی حاوی مواد موجود در فاضلاب تولیدی از برج‌های تقطیر مانند لاشه باکتری‌ها، الکل و … باشد بنابراین قبل از دفع باید کیفیت آن کنترل شود.

این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه تصفیه فاضلاب صنایع الکل‌سازی با توجه به بار آلی و در واقع BOD و COD بسیار بالای این‌گونه فاضلاب‌ها امری ضروری و لازم است، افزود: برای تصفیه این فاضلاب‌ها تلفیقی از روش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که معمولا شامل ترکیبی از انواع روش‌های متداول مانند فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، فیلتراسیون و اکسیداسیون پیشرفته است.

وی با بیان اینکه نتایج پژوهش‌ها در سال‌های اخیر نشان می‌دهد آرایش بی‌هوازی- هوازی – ازناسیون با بیش از ۹۹ درصد حذف موثرترین روش تصفیه است، عنوان کرد: تصفیه و بازیافت آب موجود در فاضلاب به منظور استفاده مجدد در فرایند و بازیابی الکل موجود در فاضلاب از بهترین راه‌حل‌ها در کاهش فاضلاب تولیدی الکل‌سازی بوده که با اجرای برنامه‌های پایش مصرف آب در بخش‌های مختلف می‌توان ضمن بررسی و کنترل به موقع، بسیاری از هزینه‌های موجود را کاهش داد و به دنبال آن منابع طبیعی و محیط زیست را حفظ کرد.

روش‌های تصفیه پساب‌ها، اقتصادی نیست

در این خصوص ناهید شفیعیان، رئیس گروه بهداشت حرفه ای حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: چنانچه فاضلاب و پساب کارخانه الکل‎سازی در رودخانه رها ‌شود منجر به آلودگی محیط زیست، تخریب زیستگاه و ازبین رفتن آبزیان می‌شود و همچنین در پایین‌دست برای کشاورزان و بهره‌برداران منابع آبی خطرناک است.

وی اضافه کرد: پساب کارخانجات الکل‌سازی و سایر کارخانجاتی که از ملاس به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند، به دلیل داشتن بار آلی بسیار زیاد، بالا بودن شاخص‌های BOD وCOD ، رنگی بودن پساب و داشتن ترکیبات سمی همچون فنول، به صورت مستقیم قابل دفع نیستند و یکی از مشکلات عمده زیست محیطی محسوب می‌شوند.

این کارشناس ارشد بهداشت حرفه‌ای تصریح کرد: روش‌های فیزیکی – شیمیایی مانند روش‌های جذب سطحی، فرآیندهای غشایی، تبادل یونی و اکسیداسیون شمیایی پیشنهاد شده که برای تصفیه این پساب‌ها اقتصادی نبوده و روش‌های بیولوژیکی هوازی- بی‌هوازی قادر به تصفیه کامل رنگ و ترکیبات پیچیده موجود در این پساب نیست بنابراین برای تصفیه این پساب ترکیبی از روش‌های تصفیه بیولوژیکی و فیزیکی- شیمیایی لازم به نظر می‌رسد.

شفیعیان با بیان اینکه روش‌های فیزیکی و شیمیایی بر اساس جذب سطحی، تبادل یونی، فرایند غشایی و اکسیداسیون‌های شیمیایی استوار است، یادآور شد: روش‌های بیولوژیکی بی‌هوازی در مقایسه با روش‌های هوازی مقرون به صرفه بوده و در سال‌های اخیر توسعه زیادی یافته‌اند. برکه‌های بی هوازی ۷۰-۶۰ درصد BOD را با زمان ماند ۱ تا ۲ ماه کاهش می‌دهند. اکثر روش‌های بی‌هوازی راکتوری قادرند BOD فاضلاب ورودی را ۸۰ تا ۸۵ درصد کاهش دهند. در این صورت ۱۵ تا ۲۰ درصد BOD باقیمانده با روش های هوازی قابل حذف است.

وی افزود: تبخیر پساب به منظور تولید خوراک دام و سوزاندن آن به منظور بازیافت پتاس از جمله روش‌های دیگری بوده که در مقیاس کم مورد استفاده قرار گرفته‌اند و در صورتی که مشکلات فناوری ساخت و مشکلات بهره‌برداری آنها در نظر گرفته نشود هزینه خالص دفع را به دلیل فروش محصولات به دست آمده کاهش می‌دهند.

این کارشناس خاطرنشان کرد: پساب واحدهای تولید الکل به عنوان سوبسترا برای تولید پروتئین تک‌یاخته نیز مورد تحقیق قرار گرفته است که در صورت فروش محصول به دست آمده، هزینه این روش نیز کاهش می‌یابد.

رئیس گروه بهداشت حرفه‌ای حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه ترکیب روش‌های فیزیکی -شیمیایی و بیولوژیکی می‌تواند به صورت موثری برای حذف پساب کارخانجات الکل‌سازی به کار برده شود، عنوان کرد: تصفیه پساب واحدهای تولید الکل پیچیده بوده و به راحتی امکان‌پذیر نیست و مشکلات خاصی را دارد.

پلمپ چندباره کارخانه الکل سازی نصر خرم‌آباد

در این خصوص علی سالاروند، مسئول نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست لرستان اظهار کرد: قبلا بار آلودگی شرکت الکل‌سازی نصر خرم‌آباد ۴۰ هزار BOD بوده که این میزان به ۵۰۰۰ رسیده و پیگیر است تا سیستم تصفیه فاضلاب نصب کند.

وی با بیان اینکه پرونده این شرکت در دستگاه قضایی مفتوح است، ادامه داد: سال گذشته این واحد به دستگاه قضا معرفی و مجبور شد مواد اولیه را تغییر دهد تا بار آلودگی کم شود؛ با نصب یک سیستم معمولی می‌توان این مشکل را حل کرد.

این مسئول با بیان اینکه از ورودی پساب به رودخانه میزان آلودگی را آنالیز کردیم، بیان کرد: این کارخانه طی چندین سال اخیر پلمب و به مراجع قضایی معرفی شده است.

وی افزود: اگر خنثی‌سازی انجام و بار اسیدی کاهش پیدا کند مابقی پسابی که به آب وارد می‌شود ضرر زیادی نداشته و تاثیر منفی روی آبزیان ندارد.

جای سوال و پاسخی قاطع که در اظهارات این مسئول محیط زیست لرستان وجود دارد این است که چرا موقعی کارخانه به‌دلیل رعایت نکردن موارد بهداشتی پلمب شد دوباره بدون اینکه مشکل رفع شود به فعالیت خود ادامه داده و سلامتی مردم را به‌خطر می‌اندازد؟

بی نتیجه ماندن دعوای حقوقی محیط زیست و الکل‌سازی نصر

در این خصوص داریوش حسن‌نژاد، سرپرست شرکت آب منطقه‌ای لرستان گفت: براساس قانون باید اندازه‌گیری حجم پساب کارخانه‌ها که به رودخانه وارد می‌شود را آب منطقه‌ای لرستان انجام دهد.

وی ادامه داد: براساس ماده ۱۳۴ قانون و اعلام محیط زیست پروانه چاه کارخانه الکل‌سازی نصر را به علت رهاسازی حجم بالای پساب در رودخانه خرم‌آباد تعلیق کردیم.

این مسئول با بیان اینکه پس از این جریان کارخانه الکل‌سازی ملزم به نصب دستگاه تصفیه پساب شد، تصریح کرد: این سیستم با همکاری محیط زیست و شرکت مشاور راه‌اندازی و نصب شد و حتی افتتاح آن نیز با حضور مسئولین محیط زیست انجام و به عنوان واحد سبز در استان معرفی شد.

وی ادامه داد: پس از چندماه از نصب، سیستم تصفیه پساب این کارخانه دچار نقص فنی شد و شرکت مشاور که راه‌اندازی سیستم را تقبل کرده بود نتوانست با استفاده از گارانتی رفع ایراد را انجام دهد و نهایتا این سیستم از کار افتاد.

حسن‌نژاد با بیان اینکه با این اوصاف محیط زیست استان فشار زیادی به کارخانه مذکور وارد کرد تا رفع نقص را انجام دهد اما شرکت الکل‌سازی به دلیلی هزینه بالای رفع نقص از این مهم شانه خالی کرد، گفت: همین امر سبب دعوای حقوقی بسیار شدید بین محیط زیست و شرکت الکل‌سازی شد که پیگیری‌ها بی‌نتیجه ماند؛ شرکت با حفر و جاسازی لوله ۴ اینچی در کانال حدفاصل بین کارخانه تا رودخانه خرم‌آباد پساب را رها کرد؛ این کار به لحاظ محیط زیستی غیراستاندارد بوده و منجر به ایجاد آلایندگی در آب می‌شود.

این مسئول بیان کرد: در سال‌های اخیر با حذف ماده ۱۳۴ و جایگزین شدن جرائم نقدی این کارخانه با پرداخت جریمه به فعالیت خود ادامه می‎دهد و به تعهدش در راستای نصب سیستم تصفیه فاضلاب عمل نکرده است.

حسن‌نژاد گفت: هم‌اکنون این کارخانه سه شیفت و با حداکثر ظرفیت خود کار می‌کند و قطعا میزان آلایندگی پساب آن نسبت به قبل بیشتر است.

به گزارش ایسنا، کارخانه الکل‌سازی نصر خرم‌آباد در جریان کرونا خدمات قابل توجهی به مردم در راستای سلامتی آنها ارائه کرد ولی انتظار می‌رود در خصوص نصب سیستم تصفیه فاضلاب که شاید تهدید نبود آن به‌مراتب خطرناک‌تر از کرونا باشد اقدام عاجلی انجام دهد.

انتهای پیام