توسعه کشت گلخانه‌ای یکی از روش‌های رونق و به‌تعبیری ستون فقرات جهش تولید بخش کشاورزی فارس دانسته می‌شود، اما افزون بر مشکلات معمول، پرداخت تسهیلات بانکی و سختگیری برای تأمین وثیقه، گلایه‌های فعالان این نوع کشت را به‌دنبال داشته و آنان از این مشکل به‌عنوان سد راه کشت گلخانه‌ای تعبیر کرده‌اند. کشاورزی یکی از مهم‌ترین […]
توسعه کشت گلخانه‌ای یکی از روش‌های رونق و به‌تعبیری ستون فقرات جهش تولید بخش کشاورزی فارس دانسته می‌شود، اما افزون بر مشکلات معمول، پرداخت تسهیلات بانکی و سختگیری برای تأمین وثیقه، گلایه‌های فعالان این نوع کشت را به‌دنبال داشته و آنان از این مشکل به‌عنوان سد راه کشت گلخانه‌ای تعبیر کرده‌اند.
کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی فارس محسوب می‌شود که سهم قابل‌توجهی از تولید این منطقه را به خود اختصاص داده و مواردی ازجمله کمبود آب، افزایش بهره‌وری و منافع ملی، کشاورزی را به‌سمت کشت گلخانه‌ای سوق داده، اما به‌نظر می‌رسد که ناتوانایی در تأمین وثیقه مدنظر بانک‌ها به غول شکست‌ناپذیر این حوزه در این استان تبدیل شده است.
این چالش در فارس به گونه ای است که به‌گفته رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی این استان در خوش‌بینانه‌ترین حالت، کم‌تر از ۳۰ درصد مجوزات صادرشده در حوزه گلخانه به بهره‌برداری منجر می‌شود و بیش از ۷۰ درصد آن پشت درب بانک‌ها معطل می‌ماند تا متقاضی از خواسته خود منصرف شود.
پشیمان و منصرف
تراب حسینی یکی از سرمایه‌گذاران استان فارسی است که مجوز تأسیس گلخانه خود را دریافت کرده، اما کار او برای ایجاد گلخانه در مرحله تأمین وثیقه بانکی متوقف مانده است.
حسینی که اکنون از تصمیم خود برای تأسیس گلخانه، به‌رغم اخذ مجوزات لازم، منصرف شده به ایرنا گفت: بانکی که برای اخذ تسهیلات احداث گلخانه به آن مراجعه کردم سند زمین کشاورزی‌ام را به‌عنوان وثیقه قبول نکرد.
وی ادامه داد: قصد ساخت گلخانه تولید گل رز به‌وسعت پنج‌هزار مترمربع در حسین‌آباد شهرستان بیضا داشتم که به‌دلیل سختگیری بانکی و عدم دریافت تسهیلات منصرف شدم.
وی اضافه کرد: حدود سه سال پیش برای ساخت گلخانه اقدام کردم که بعد از طی روند اداری و اخذ مجوزهای لازم در مرحله دریافت تسهیلات بانکی کار متوقف شد.
حسینی عنوان کرد: بعد از اینکه با در بسته دریافت تسهیلات بانکی مواجه شدم دوباره از پا ننشسته و با تأمین شخصی بخشی از هزینه‌ها دوباره قصد ساخت گلخانه کردم که با تورم زیاد و گرانی آهن و سایر مصالح برخورد کردم و بار دیگر کار متوقف شد.
گلخانه پشت دیوار وام ایستاد
غزال سعیدی یکی دیگر از کسانی است که مجوزهای لازم برای احداث گلخانه در روستای دهنوی شهرستان پاسارگاد را اخذ کرد، ولی کارش ماه‌هاست که در مرحله دریافت تسهیلات متوقف مانده است.
سعیدی گفت: فونداسیون و زیرسازه گلخانه را با هزینه شخصی اجرا کردم و همچنین اشتراک گاز و برق نیز با هزینه سنگین علم کردن ستون برق و… نیز با اعتبارات شخصی انجام شده است.
وی اظهار داشت: به‌رغم اینکه درخواست تسهیلات خود را در بهمن‌ماه ۹۸ به بانک ارائه داده بودم، اما بعد از شیوع کرونا اعطای تسهیلات یارانه‌ای ساخت گلخانه از محل صندوق توسعه ملی با کارمزد هفتدرصد متوقف شده و درحال‌حاضر کارکنان بانک عامل اظهار می‌کنند که دیگر این نوع وام به سازندگان گلخانه تعلق نخواهد گرفت و متقاضیان باید از وام‌های با کارمزد بالاتر و ۱۵ درصدی استفاده کنند.
سعیدی بیان کرد: مبلغی که اکنون برای ساخت گلخانه نیاز دارم حدود دومیلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است که به‌دلیل ناتوانی در تأمین وثیقه مورد نیاز برای جذب تسهیلات به‌رغم هزینه‌کرد شخصی بیش از ۳۰۰ میلیون تومان کار را تعطیل کردم.
وی ادامه داد: افزایش سود تسهیلات ساخت گلخانه از هفت به ۱۵ درصد هم در شرایط کنونی کار را برای سازندگان بخش خصوصی سخت کرده، به‌گونه‌ای که دیگر سرمایه‌گذاری در این حوزه مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. وی اضافه کرد: بانک عامل اکنون حتی زیربار ارائه وام‌های تأسیس گلخانه با سود ۱۵ درصد هم نمی‌رود.
سعیدی بیان کرد: به‌دلیل همین سختگیری‌های بانکی و به‌رغم اینکه تمام دارایی خود را صرف ایجاد زیرساخت آن کردم، اما درحال‌حاضر قید ساخت گلخانه را زده‌ام.
وثیقه‌هایی که موجب دلسردی می‌شود
فیاض میان نیز یکی دیگر از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و متقاضی تأسیس گلخانه گیاهان دارویی، سبزی و صیفی در شیراز است که گفت: به‌دلیل ناتوانی در تأمین وثیقه مورد درخواست بانک برای ارائه تسهیلات بانکی قریب به هشت ماه است که روند ساخت گلخانه‌ام متوقف شده است.
میان ادامه داد: مجوز تأسیس گلخانه‌ام را دو سال پیش اخذ کردم و به‌دلیل ناتوانی در اخذ تسهیلات بار دیگر سال گذشته آن را با وسعتی کم‌تر تمدید کردم، اما نتوانستم کار را دنبال کنم.
وی اضافه کرد: بار اول و حدود دو سال پیش تقاضای ساخت گلخانه در وسعت ۹ هکتار دادم که در ادامه به‌دلیل اینکه نتوانستم ضمانت بانکی مورد نیاز را تأمین کنم و همچنین به‌دلیل افزایش هزینه‌ها و تورم بالا حدود هشت ماه پیش وسعت آن را به حدود دو هکتار کاهش دادم که تاکنون هم در این خصوص نتیجه‌ای نگرفته‌ام.
این سرمایه‌گذار بخش خصوصی اظهار داشت: این تقاضا از سوی من و بسیاری دیگر از فعالان بخش خصوصی متقاضی ساخت گلخانه وجود دارد که بانک‌ها اسناد زمین کشاورزی و محل ساخت گلخانه را به‌عنوان ضمانت تسهیلات قبول کنند.
وی اضافه کرد: درحال‌حاضر با توجه به گرانی تجهیزات مورد نیاز ساخت گلخانه به‌نظر درآمد حاصل از راه‌اندازی گلخانه نمی‌تواند جوابگوی پرداخت اقساط بانکی باشد، مگر اینکه زمینه صادارت تولیدات گلخانه‌ای بیش از گذشته فراهم باشد.
دریافت وام تأسیس گلخانه در فارس کار هرکسی نیست
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس به چالش‌های پیش روی توسعه گلخانه در فارس پرداخت و گفت: کشاورزان این استان برای احداث گلخانه و استفاده از تسهیلات بانکی در خصوص وثیقه با مشکلات جدی روبه‌رو هستند.
محمدباقر میری اضافه کرد: اغلب بانک‌های عامل برای پرداخت تسهیلات گلخانه‌ای اسناد ملکی روستایی را نمی‌پذیرند یا اینکه ارزش وثیقه‌های کشاورزان با مبلغ وام دریافتی سازگاری ندارد و در نتیجه دریافت تسهیلات گلخانه‌ای در فارس کار هر کسی نیست و امری دشواری محسوب می‌شود.
او اظهار داشت: در سال گذشته ۴۷۰ فقره مجوز تأسیس گلخانه از سوی سازمان نظام مهندسی کشاوری و منابع طبیعی استان فارس صادر شده که از این تعداد تنها ۳۴ مورد آن تاکنون به بهره‌برداری رسیده است.
وی ادامه داد: بزرگ‌ترین چالش پیش روی توسعه گلخانه در استان فارس ناتوانی در ارائه وثیقه کافی برای دریافت تسهیلات بانکی است.
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس اظهار داشت: در بسیاری موارد بانک‌های عامل فقط ۳۰ درصد تا ۴۰ درصد ارزش زمینی را که قرار است گلخانه در آن احداث شود، به‌عنوان وثیقه تسهیلات می‌پذیرند.
وی بیان کرد: دولت اعتبارات بسیار خوبی برای توسعه گلخانه در کشور و استان فارس اختصاص داده و هیچ مشکلی در تأمین آن نیست و این وام‌ها سقف مشخصی نیز ندارد و تنها مشکلی که در این خصوص وجود دارد سختگیری بانک‌ها در پذیرش وثیقه است.
کم‌تر از ۳۰ درصد مجوزهای تأسیس گلخانه در فارس به نتیجه می‌رسد
میری بیان کرد: به‌دلیل وجود همین چالش در بهترین حالت تنها کم‌تر از ۳۰ درصد از پروانه‌های صادرشده برای تأسیس گلخانه در استان فارس به مرحله اخذ تسهیلات و تأسیس و بهره‌برداری می‌رسد و بیش از ۷۰ درصد از این پروانه‌ها که صادر شده به‌دلیل ناتوانی در تأمین وثیقه از گرفتن وام محروم و درنتیجه متقاضیان از ایجاد گلخانه منصرف می‌شوند.
او عنوان کرد: سالانه پروانه بهره‌برداری برای حدود ۷۰۰ هکتار گلخانه در استان فارس صادر و تحویل متقاضیان می‌شود، اما به‌دلیل سختگیری بانکی و عدم توانایی بهره‌برداران در تأمین وثیقه حدود ۳۰ درصد از این میزان گلخانه به بهره‌برداری می‌رسد.
کمبود منابع آبی همچنان مهم‌ترین چالش کشاورزی فارس
وی در ادامه گفت: فارس در حوزه کشاورزی، منابع طبیعی و سایر تولیدات دا‌می یکی از پتانسیل‌های کشور به‌شمار می‌رود.
میری با تأکید بر وجود چالش‌هایی در بخش تولیدات کشاورزی فارس افزود: کمبود منابع آبی مهم‌ترین دغدغه حوزه کشاورزی این استان است، به‌گونه‌ای که اکنون برای آبیاری اراضی کشاورزی از آب‌های زیرزمینی استفاده می‌شود و به همین دلیل باید حتماً برای منابع تولید ازجمله آب، خاک، سایر عناصر غذایی و مواد آلی برنامه‌ریزی و با مدیریت پایدار کشاورزی به پیش رویم.
وی عنوان کرد: توسعه گلخانه یکی از اهدافی است که سیاست‌های کلان دولت در حوزه کشاورزی برمبنای آن تعریف شده که نتیجه آن بهره‌وری بیش‌تر و افزایش عملکرد در یک واحد سطح خواهد بود.
گلخانه، بهترین راه‌حل
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس ادامه داد: اگر هدف افزایش راندمان آبیاری و میزات تولید و همچنین کاهش مصرف آب باشد، باید صنعت گلخانه در این استان توسعه یابد تا بتوان از ظرفیت موجود اشتغال در بخش کشاورزی استفاده و عملکرد را نیز بالا برد.
وی آفتابی بودن هوای این استان و شدت تابش نور را جزو مولفه‌های مناسب برای توسعه گلخانه دانست و گفت: سیاست‌های خوبی در حوزه گسترش کشت گلخانه‌ای در دستور کار دولت فعلی قرار دارد که ازجمله آن می‌توان به اعطای تسهیلات به متقاضیان این بخش اشاره کرد.
تأسیس ۵۶۰ هکتار گلخانه در فارس
میری با بیان اینکه درحال‌حاضر نزدیک به ۵۶۰ هکتار گلخانه در فارس ایجاد شده، افزود: با احداث گلخانه محدودیت زمان کاشت برداشته می‌شود که این فرصت بسیار مناسبی برای افزایش سطح تولید است و قطعاً جهش تولید با برنامه‌ریزی و به‌کارگیری سرمایه انسانی متخصص در این بخش محقق خواهد شد.
او با تأکید بر وجود دانش، مهارت فنی و نیروی انسانی متخصص کافی در حوزه گلخانه در فارس، بیان کرد: قریب به ۱۶ هزار و ۷۰۰ نفر در این استان عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی فارس هستند که حدود ششهزار نفر از این اشخاص در حوزه گلخانه تخصص دارند.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص دلیل عقب‌ماندگی فارس در حوزه گلخانه به‌نسبت بعضی از استان‌های کشور، گفت: صنعت گلخانه در بعضی مناطق جنوبی کشور مانند شهرستان عنبرآباد در استان کرمان برای اضافه کردن زمان کشت به مدت یک ماه ایجاد شده که این کار به‌دلیل برداشت زودتر محصولات و قیمت مناسب‌تر در بازار انجام شده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس موضوع آب را خصوصاً در شهرستان‌های جنوبی استان فارس چالش بسیار جدی دانست و افزود: فارس یک دوره خشک‌سالی به‌مدت حدود ۲۲ سال به‌صورت مداوم را تجربه کرده که امیدواریم با ایجاد ترسالی‌های مستمر، بهره از آب‌های سطحی و افزایش سطح زیر کشت گلخانه در این استان را شاهد باشیم تا فرصتی برای تقویت منابع آبی زیرزمینی ایجاد شود.
تسهیل روند صدور مجوز تأسیس گلخانه
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس در ادامه سخنان خود بیان کرد: به‌دلیل اعتقاد راسخ دولت به توسعه کشت گلخانه‌ای، روند صدور مجوز در این بخش بسیار تسهیل شده، به‌گونه‌ای که در استان فارس هیچ‌گونه استعلا‌می در این مسیر وجود ندارد و به‌شرطی‌که سند به‌نام متقاضی باشد و پروانه تأمین آب اعم از قنات، چشمه و چاه نیز داشته باشد، پروانه تأسیس گلخانه ظرف ۴۸ ساعت صادر و تحویل متقاضی خواهد شد.
وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود در سال ۹۹ میزان صدور پروانه بهره‌برداری از گلخانه رشد ۷۰ تا ۸۰ درصدی را به‌نسبت سال قبل داشته باشد، گفت: مشکلی در زمینه دریافت مجوز تأسیس گلخانه در استان فارس وجود ندارد و تنها در مسیر توسعه این نوع کشت مشکل عدم تأمین وثیقه بانکی وجود دارد.
میری عنوان کرد: وظیفه سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس نظام‌مند کردن تخصص‌ها و نیازهای تولید در گرایش‌های متفاوت کشاورزی و دام و طیور است.
توسعه گلخانه ضرورت است، نه انتخاب
استاد بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز نیز گفت: ایجاد و توسعه کشت گلخانه‌ای اثرگذارترین اقدا‌می است که نقش موثری در تولید، اشتغال‌زایی و بهره‌وری آب در حوزه کشاورزی دارد و در شرایط کنونی امری ضروری و نه یک انتخاب است.
محمد بخشوده افزود: توسعه گلخانه نقش بسیار پررنگی در رونق تولید و ایجاد اشتغال پایدار دارد. وی اضافه کرد: ویژگی‌های اقلیمی کشور، خصوصاً جنوب ایران و استان فارس، نیازمند اصلاح الگو کشت است و به همین دلیل باید در روش تولید محصولات کشاورزی تغییر ایجاد شود که کشت گلخانه‌ای بهترین روش جایگزین برای کشاورزی سنتی است.
استاد بخش کشاورزی دانشگاه شیراز اظهار داشت: افزایش تولید در واحد سطح، تولید بیش از یک محصول در سال، افزایش کیفیت محصول تولیدی با کنترل دقیق و بهتر آفات و بیماری‌ها و درنتیجه آن افزایش صادرات و حفظ محیط‌زیست، صرفه‌جویی در مصرف آب، تنظیم برنامه کشت مطابق با نیاز بازار، تداوم تولید محصول در تمام فصول سال و اشتغال‌زایی مناسب ازجمله مزایای توسعه کشت گلخانه‌ای است.
توسعه گلخانه در راستای تحقق جهش تولید است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس توسعه گلخانه را یکی از مهم‌ترین ضرورت‌های جهش تولید در حوزه کشاورزی دانست و گفت: محورهای کاری این سازمان در سال ۹۹ که از سوی رهبر معظم انقلاب جهش تولید نام‌گذاری شده، ابتدا افزایش بهره‌وری در حوزه کشاورزی است.
محمدمهدی قاسمی افزود: جایگزینی واردات و افزایش سطح تولیدات داخلی از دیگر برنامه‌های مهم جهاد کشاورزی فارس در سال ۹۹ است که اقداماتی دراین باره از جمله توسعه سطح زیرکشت گلخانه در این استان پیش‌بینی شده است.
وی با اشاره به افزایش پنج تا ۱۵ برابری بهره‌وری آب در کشت گلخانه‌ای، اظهار داشت: کشت گلخانه‌ای از طرح‌های مورد توجه در مناطق خشک و نیمه‌خشک به‌ویژه در استان فارس به‌شمار می‌رود که نقش موثری در رونق تولید و افزایش بهره‌وری دارد.
قاسمی بیان کرد: توسعه هفتهزار هکتاری گلخانه در دستور کار سازمان جهاد کشاورزی فارس قرار دارد و در این راستا استراتژی توسعه گلخانه‌ها تدوین شده و با اهتمام استاندار فارس حمایت‌های ویژه‌ای صورت پذیرفته که تخصیص منابع استانی بالغ بر ۵/۱۸ میلیارد تومان به‌عنوان یارانه سود تسهیلات به افرادی که تسهیلات ۱۵ درصدی برای احداث گلخانه گرفته‌اند، از جمله این حمایت‌هاست.
