نقش نظام بانکی؛ محرک مغفول احیای اعتماد در بورس تهران

سمانه قادری کارشناس اقتصادی و تحلیلگر بازار سرمایه در این باره گفت: اغلب تحلیل‌ها روی نقش دولت و سازمان بورس تمرکز دارد، در حالی که پیوند بازار سرمایه و نظام بانکی مثل دو بال اقتصاد عمل می‌کند و بحران اخیر بورس تا حد زیادی ناشی از غفلت از همین هم‌افزایی‌هاست. در شرایط پساجنگ و رکودهای مقطعی، بانک‌ها می‌توانند با ابزارهای اعتباری و تسهیل سرمایه‌گذاری، موج خروج نقدینگی از بورس را کنترل کنند.

وی افزود: نظام بانکی اگر به جای نقش صرفاً تأمین مالی دولت، نقش حمایتی از بازار سرمایه و صنایع بورسی را جدی بگیرد، می‌تواند با ارائه خطوط اعتباری تخصصی، انتشار اوراق مشارکت بانکی و حتی خرید راهبردی برخی سهام کلیدی، از فشار فروش ناگهانی و ترس گسترده در بازار بکاهد.

قادری تصریح کرد: شفافیت در روابط میان بانک‌ها و شرکت‌های بورسی، تعادل میان نرخ سود سپرده و بازدهی بازار سرمایه و همچنین جلوگیری از تزریق غیرهدفمند نقدینگی، سه عنصر کلیدی بازگشت آرامش هستند. اگر بانک‌ها تنها بر بازی نرخ سود سپرده پافشاری کنند، عملاً جذب نقدینگی در بورس غیرممکن می‌شود. اما اگر هماهنگ با بازار سرمایه عمل کنند، سرمایه‌گذاران چشم‌انداز بهتری خواهند داشت.

وی ادامه داد: در ماه‌های اخیر برخی اقدامات مقطعی مثل حمایت تصنعی از سهم‌ها یا فروش اوراق دولتی نتیجه عکس داده، چون بدون تعامل نظام‌مند بین بازیگران بازار پول و سرمایه استوار نبوده است. باید به تجربه کشورهای موفق توجه شود؛ سیاست‌های اعتباری هماهنگ، حمایت هدفمند از صنایع صادراتی و حضور فعال بانک‌ها در بازار اوراق می‌تواند به عنوان ضربه‌گیر بازارهای مالی عمل کند.

قادری خاطرنشان کرد: نقش آموزش مالی و ارتقای سواد سرمایه‌گذاری برای سهامداران خرد نیز باید جدی گرفته شود. در بحران اخیر، ناآگاهی بخشی از جامعه نسبت به مکانیسم‌های بازار و فضای پرشایعه باعث تشدید موج‌های هیجانی شده است. نظام بانکی و بورس باید با همکاری، آموزش عمومی و ارائه ابزارهای نوین، به شکل‌گیری یک زیست‌بوم پایدار و شفاف کمک کنند.

در پایان، دکتر قادری تأکید کرد: بدون تعریف یک راهبرد یکپارچه میان بانک مرکزی، نظام بانکی و بازار سرمایه، حتی بهترین سیاست‌های حمایتی دولت نهایتاً شرطی، موقتی و شکننده خواهند ماند. تجربه بحران اخیر باید نقطه آغازی برای تحول نگاه سیاست‌گذاران باشد؛ چرا که تنها با هم‌افزایی سازنده و بلندمدت میان پول و سرمایه، می‌توان تهران را دوباره به مدار رونق و اعتماد بازگرداند.