پایه‌گذار جشنوارۀ کن که بود؟

۰۸:۵۱ – ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴

عصر کشاورزی – اِر.اِف.ای (رادیو بین‌المللی فرانسه): پاریس، سی‌ام اوت ۱۹۳۹ / ۷ شهریور ۱۳۱۸: در آستانۀ جنگ جهانی دوم، ۵۰هزار دانش‌آموز پاریسی به نقاط دیگر کشور منتقل می‌شوند. در این عکس، ژان زه، وزیر وقت آموزش و پرورش به ایستگاه قطار مونپارناس رفته تا به گروهی از دانش‌آموزان «سفربه‌خیر» بگوید. ژان زه طی چهار سال وزارت کارهای بزرگ کرد و از جمله جشنوارۀ سینمایی کن را به‌راه انداخت.

اگرچه نخستین جشنوارۀ سینمایی کن به دلیل آغاز جنگ جهانی دوم معلق ماند، اما فکر و نیت اصلی آن بعد از جنگ ادامه یافت.

ایدۀ اولیۀ این جشنواره، مقابله یا رقابت فرهنگی با جشنوارۀ ونیز بود که در اختیار حکومت فاشیست موسولینی قرار داشت. ابتدا یک روشنفکر فرانسوی به نام فیلیپ ارلانژه که در وزارت خارجه هم مسئولیت‌هایی داشت فکر یک جشنوارۀ آزاد و آزاداندیش و در واقع ضد فاشیستی را مطرح کرد. از اینجا به بعد ژان زه (Jean Zay)، وزیر وقت «آموزش و پرورش و هنرهای زیبا» طرح را به دست گرفت و آن را به مرحلۀ اجرا رساند.

بعد از بررسی‌ها، شهر ساحلی کن به عنوان محل برگزاری انتخاب شد و به پیشنهاد ژان زه، لویی لومیر – یکی از مخترعان سینما – ریاست افتخاری جشنواره را عهده‌دار شد.

در پوسترهای جشنواره ذکر شده است که فستیوال در روز اول سپتامبر ۱۹۳۹ آغاز به کار می‌کند. اما در این روز، آلمان نازی به خاک لهستان تجاوز کرد و بدین ترتیب جنگ جهانی آغاز شد.

جشنوارۀ فیلم معلق ماند و ژان زه که از همان ابتدا افکار ضدفاشیستی داشت به مراکش گریخت. وی سال بعد دستگیر شد و در فرانسه به زندان افتاد.

در سال ۱۹۴۴، یک گروه شبه‌نظامی فاشیست فرانسوی، به بهانۀ انتقال ژان زه از زندانی به زندان دیگر، وی را پنهانی به قتل رساند.

جشنوارۀ کن از سال ۱۹۴۶ دوباره به راه افتاد و همان مسیر تعیین‌شده توسط ژان زه را طی کرد.

امروزه در فرانسه ۱۲۶ مدرسه و آموزشگاه به نام «ژان زه» وجود دارد. پیکر وی در سال ۲۰۱۵ به پانتئون پاریس انتقال یافت.

منبع: کانال تلگرامی مطالعات فرانسه